Gdy w zaborze rosyjskim zamykano wszystkie klasztory katolickie, pewien kapucyn ustawił w kościele zamykany konfesjonał i w nim zakładał tajne zgromadzenia zakonne. Właśnie przypada 100-lecie śmierci, a właściwie narodzin dla nieba bł. Honorata Koźmińskiego
Niespełna sto kilometrów na południowy zachód od Warszawy, w Nowym Mieście nad Pilicą, mieści się sanktuarium i muzeum bł. Honorata Koźmińskiego. Choć kapucyn ten przez wiele lat posługiwał w Warszawie i Zakroczymiu, to właśnie tutaj spędził ostatnie 24 lata swojego życia. Do relikwii patrona diecezji łowickiej co roku przybywają tłumy wiernych.
W centrum tego niewielkiego miasta przy placu bł. o. Honorata Koźmińskiego znajduje się dom Zgromadzenia Małych Sióstr Niepokalanego Serca Maryi. Obok sanktuarium, w pobliżu nowicjatu Zakonu Braci Mniejszych Kapucynów Prowincji Warszawskiej, posługują sercanki bezhabitowe. Tuż obok znajdują się Wspomożycielki Dusz Czyśćcowych. W Nowym Mieście są jeszcze Córki Maryi Niepokalanej i Siostry Służki. - Tyle zgromadzeń w tym małym miasteczku? - pytam z niedowierzaniem. Oprowadzający mnie po klasztorze kapucyn o. Ryszard Gumkowski mówi: - To zasługa ojca Honorata.
Cuda w szafie
Do słynnego konfesjonału-szafy bł. o. Honorata Koźmińskiego, który osobiście zaprojektował, przybywały tysiące osób. Wierni do sakramentu pokuty i pojednania przyjeżdżali z całej Polski. Czas nie był sprzyjający Kościołowi. Żandarmi carscy próbowali podsłuchiwać. Dlatego o. Honorat pomyślał o specjalnych sznureczkach wewnątrz drzwi do konfesjonału, dzięki którym spowiednik i penitent w trzydrzwiowej szafie mogli się zamknąć. W konfesjonale dokonywały się swoiste cuda, bo stał się on niemym świadkiem ewangelicznego drzewa, które rośnie do dziś, mimo że od śmierci bł. ojca Honorata minęło już sto lat.
To właśnie w tym wyjątkowym konfesjonale, najpierw w Zakroczymiu, a potem w Nowym Mieście nad Pilicą, sadził ewangeliczne drzewa, czyli zakładał ukryte zgromadzenia zakonne. W sumie z 26, do dziś istnieje 15 zgromadzeń honorackich, które posługują w ok. 20 krajach. - W jego zapiskach widać, że nie godził się na ogołacanie polskiej ziemi z najlepszych jej owoców i emigrację najbardziej szlachetnych, wykształconych osób - mówi o. Ryszard Gumkowski.
Kolebka życia
Zwiedzanie klasztoru zaczynam od katakumb. "Tu spoczywał przewielebny o. Honorat z Białej Podlaskiej, kapucyn, ur. 16 X 1829 r. Zmarł w opinii świętości 16 XII 1916 r. - czytam na tablicy, obok której znajduje się inskrypcja z 29 maja 1945 r.: "30 współbraci dziękuje o. Honoratowi za opiekę i ocalenie w obozie koncentracyjnym w Dachau". Jego grób, jako Sługi Bożego, przeniesiono później do Kaplicy Krzyża, znajdującej się zaraz przy wejściu do kościoła. Gdy ogłoszono go błogosławionym, główne relikwie umieszczono w srebrnej trumience, a pozostałe trafiły do licznych świątyń.
Od początku istnienia klasztoru w krypcie pochowanych zostało ponad 60 zasłużonych kapucynów. Zapisali się złotymi zgłoskami w historii nowomiejskiego klasztoru, który w XIX wieku jako jedyny nie uległ carskiej kasacie zakonów. Zakon Braci Mniejszych Kapucynów w zamyśle zaborczych władz miał być grobem, tymczasem stał się kolebką zakonnego życia. 11 listopada 1905 r. otwarto tutaj kapucyński nowicjat. - Ojciec Honorat w czasie, kiedy były zakusy, aby ten zakon również zlikwidować, mówił do współbraci, że nigdzie nie wyjadą, muszą zostać w Nowym Mieście - opowiada o. Ryszard Gumkowski.
Duchowy projektant
Ojciec Honorat potrafił nawet 8 godzin spędzać na modlitwie. - Zachwycał go wizerunek ukrzyżowanego Chrystusa w głównym ołtarzu, wpatrywał się w niego bardzo często. Modlił się również z okienka znajdującego się w lewej nawie, z którego miał widok na prezbiterium - wskazuje przewodnik. Mistycyzm bł. Honorata Koźmińskiego i całkowite zawierzenie się Maryi dostrzegalne są również w pamiątkach, które znajdują się w muzeum. Oprócz konfesjonału-szafy niezwykłe wrażenie robią tysiące rękopisów i manuskryptów, które zostawił po sobie ojciec Honorat.
Zapisane drobnym maczkiem zawierają liczne rozważania, modlitwy, listy do zgromadzeń. Nie sposób wymienić wszystkiego. Z zaciekawieniem przyglądam się i widzę również odręcznie narysowane herby zgromadzeń oraz różne figury geometryczne. - Był absolwentem sztuk pięknych, miał talent malarski. Życie duchowe musiało być według niego dobrze zaprojektowane - mówi z uśmiechem o. Ryszard. W gablotach znajdują się również książeczki i modlitewniki, z których korzystał o. Honorat. Ale są także przedmioty codziennego użytku: ogromny kubek, z którego pił herbatę, kałamarz, łyżeczka.
Bł. ojciec Honorat Koźmiński to nie tylko patron diecezji łowickiej. Od 1997 r. jest też patronem Nowego Miasta nad Pilicą, do którego licznie przybywają pielgrzymi zarówno z pobliskich terenów, jak i całej Polski. Sanktuarium tętni życiem. A o szczególnym wstawiennictwie tego słynnego zakonnika świadczą zebrane świadectwa. Szczególne jego orędownictwo odczuwają również władze miasta, które nie kryją, że wiele spraw udało się załatwić za jego pośrednictwem.
Plecy od bł. Honorata
Ojciec Ryszard 16 października 1988 r. był na Placu św. Piotra podczas beatyfikacji o. Honorata Koźmińskiego. - Byliśmy przeszczęśliwi, że mogliśmy uczestniczyć w tym wydarzeniu, kiedy z Polski nie było łatwo dostać się do Stolicy Apostolskiej - wspomina kapucyn. Ojciec Honorat dla św. Jana Pawła II był szczególną postacią. To od niego zaczerpnął słowa "Totus Tuus". Pewnie dlatego beatyfikował go dokładnie w 10. rocznicę swojego pontyfikatu.
Z okazji setnej rocznicy śmierci 16 grudnia do Nowego Miasta nad Pilicą przyjadą władze państwowe i zgromadzenia honorackie. Ojciec Ryszard mówi, że dzień narodzin dla nieba ojca Honorata to szczególny czas. Podczas oprowadzania po sanktuarium widać jego wzruszenie. - Jestem bezpieczny. Wiem, że jest w niebie ktoś, kto nieustannie wstawia się za nami. Czuję obecność ojca Honorata, jego niezwykłą miłość i pokój tego, który stąpał tymi korytarzami oraz modlił się w tym klasztorze. Czuję, że mam duchowe plecy - wyznaje.
za: Magdalena Kowalewska, Więzień konfesjonału, w: Niedziela nr 50/2016, s. VI-VII.
