35. „Rekolekcje to oczyszczenie pamięci, umysłu, woli..."

W zapiskach błogosławionego Honorata główne pozycje stanowią refleksje zapisywane podczas rekolekcji. Ćwiczeniom rekolekcyjnym (od łac. „recolere" - na nowo uprawiać, ponownie ćwiczyć, kształcić, odświeżać, przywracać siły, na nowo coś umocnić, ciągle coś rozważać) poświęcał najwięcej uwagi, widząc w nich fundament swego uświęcenia. Podczas rekolekcji odprawianych u kamedułów na Bielanach pod Krakowem w 1862 roku sformułował taką oto rozbudowaną definicję tych ćwiczeń duchowych:

„Pierwszy skutek rekolekcji jest oczyszczenie: pamięci ze szkodliwego zapomnienia; umysłu ze szkodliwych błędów; woli ze złych skłonności; pragnienia z namiętności niepożądanych; zmysłów od nieumiarkowania; ciała od niegodziwych rozkoszy; duszy od złych obyczajów. O, jakże mi jest potrzebne to oczyszczenie, a jedynie przez modlitwę nabyć się może" (ND, 248).

Ta rozbudowana definicja rekolekcji, polegająca na wyliczeniu przedmiotów oczyszczania, wynika z dwuwartościowej logiki chrześcijańskiej i odniesienia do prawdy, według ewangelicznej reguły: „Poznacie prawdę, a prawda was wyswobodzi" (J 8,31). Jakiekolwiek oczyszczenie umysłu bez odwołania się do pojęcia prawdy, że ziemia krąży dokoła słońca, że każdy człowiek rodzi się z łona matki, że dwa razy dwa jest cztery, uniemożliwia krytyczne myślenie. Tylko prawda oczyszcza umysł, a oczyszczony umysł od nowa uruchamia wolę i zapala zdrowe emocje do działania.

Błogosławiony Honorat, swym wspólnotom ukrytym, w szczególny sposób zalecał rekolekcje, jako skuteczny środek odnowy ducha apostolskiego. Bez wewnętrznej formacji działalność ewangeliczna w świecie jest skazana na niepowodzenie; niepowodzenie dusz pojedynczych skazanych na własne siły. O charakterze ukrytego apostoła decyduje wiele elementów naturalnych i zdobytych przez wychowanie i wykształcenie, także formacja we wspólnocie zbudowanej na honorackiej duchowości życia ukrytego. W organizacji wspólnot honorackich ważną rolę odgrywały grupy członkiń określane przez ojca Honorata jako „zjednoczone", „wspólnotowe" i „stowarzyszone". Dla każdej z tych grup przewidziany był typ rekolekcji, odpowiadający ich apostolskim zadaniom w życiu powszednim.